Invazivne vrste algi - Caulerpa taxifolia i Caulerpa recemosa

U Sredozemnom moru, veliki problem predstavljaju invazivne tropske vrste algi iz roda Caulerpa, u prvom redu Caulerpa taxifolia i Caulerpa racemosa. Navedene alge, dospjele namjernim ili nenamjernim unošenjem u more, donešene balastnim vodama, pričvršćene za trupove brodova ili sidro, ribarskim mrežama, važe za jednu od najvećih opasnosti za bioraznolikost mora.

Caulerpe su morske zelene alge, poznate kao najveći jednostanični organizmi koji mogu da narastu i do nekoliko metara. Građene su od stabalca, listića i korjenčića, a u zavisnosti od vrste alge različitog su oblika. Ono što je karakteristično za ove alge jeste brza regeneracija, jer ukoliko dođe do oštećenja, vrlo lako dolazi do brzog stvaranja citoplazmatskog čepa koji zatvara ranu. Zbog rapidnog rasta i odsutnosti prirodnog neprijatelja u ovim područjima, ove alge predstavljaju značajnu prijetnju morskom ekosistemu Mediterana.

Caulerpa taxifolia 

Caulerpa taxifolia

Poznata kao ''Tumor mora'', Caulerpa taxifolia je florescentno zelena makroalga, građena od puzajućeg stabalca i listića dužine od 5 do 65cm. Jedna je od 100 najgorih svjetskih invazivnih vrsta. Prvi put je primijećena u Sredozemnom moru 1984. godine, a pretpostavlja se da je dospjela slučajnim ispuštanjem iz akvarijuma Oceanografskog muzeja u Monaku. Alga Caulerpa taxifolia se najčešće prenosi na sidrima brodova ili ribarskim mrežama. Zahvaljujući mogućnosti brzog prilagođavanja na različite ekološke uslove, ova alga ima sposobnost razvijanja i opstanka na svim tipovima dna: pjeskovitom, stjenovitom i muljevitom dnu. Najdrastičnije promjene se dogode ukoliko se nastane na stjenovitom dnu jer se u tom slučaju autohtone vrste potpuno povuku.

Caulerpa racemosa 

Caulerpa recemosa

Tamnozelena alga Caulerpa racemosa, građena je poput svih algi iz roda Caulerpa, prepoznatljiva po  stabalcu sa listićima na kojima su sitne kuglaste izrasline. Dospjela je iz Crvenog mora u Sredozemlje gdje se iznenađujuće brzo proširila. U odnosu na algu Caulerpa taxifolia koja se prenosi isključivo sidrima i ribarskim mrežama, ova alga ima dodatni učinkovitiji način širenja. Njen glavni mehanizam širenja je uz pomoć talasa i snažnih morskih struja, pa je relativno moguće predvidjeti globalni smjer širenja alge. Caulerpa racemosa u vodu ispušta određene materije koje imaju negativan uticaj na biodiverzitet. Podjednako dobro razvija gustu mrežu isprepletanih stabalaca na kamenitom, pjeskovitom i muljevitom dnu, a najgušća naselja su na zahvaćenom stjenovitom dnu.

Širenje algi na velike udaljenosti najčešće je posljedica prenosa ljudskim djelovanjem. Uklanjanje invazivnih vrsta algi osjetljiv je posao koji obavljaju za to obučeni ronioci, obzirom da nestručno uklanjanje može da dovede do širenja algi i još veće štete. Najčešće metode uklanjanja i saniranja područja zahvaćenih ovim invazivnim vrstama su ručno skupljanje talusa, podvodnim sisaljkama, prekrivanje crnim plastičnim folijama. Kako je za razmnožavanje potreban mali dio alge, nijedna od ovih metoda uklanjanja nije konačna. Ipak, najdjelotvornija metoda je prekrivanje crnom plastičnom folijom koja sprečava prodor svjetlosti do alge i tako izaziva njeno uginuće.

Ono što je najveći problem kod uklanjanja ovih invazivnih vrsta algi jeste nedostatak prirodnih neprijatelja. Jedini zabilježen prirodni neprijatelj ovih vrsta jesu sredozemni puževi Oxynoe olivacea i Lobiger serradifalci, koji se hrane ovim algama. Međutim, ovi puževi nemaju brojnu populaciju, pa samim tim ne mogu značajno ni uticati na sprječavanje širenja ovih algi Sredozemnim morem. 

Nepravilno sidrenje, ispuštanje balastnih voda, bacanje smeća, buka, gliseri i razne ljudske aktivnosti vrlo su štetni za prirodnu okolinu. Potrebno je da svaki pojedinac preuzme odgovornost za svoje postupke kako bi se spriječilo trajno oštećenje. Neke od mjera predostrožnosti su:

• Kod sidrenja koristite tehnike i materijale koji smanjuju negativan utjicaj;

• Opremite plovilo sistemom za zadržavanje balastnih voda;

• Poštujte propise o ribolovu;

• Otpad odlažite u lukama, a ne u more. 

Praćenje razvoja algi i kontrola uticaja na autohtone vrste i ekosistem u cjelini, trebalo bi da bude glavni zadatak moderne ekologije i akvakulture. Potrebno je podići svijest pojedinca, raditi na međunarodnoj saradnji i uložiti više napora kako bi se pronašlo konkretno rješenje za ovaj problem.